Rapunzel sendromu (trikofaji), saçların koparılıp yutulduğu saç yeme bozukluğu olarak adlandırılan ve nadir görülen bir bağırsak rahatsızlığıdır.
Bilimsel adı trikofaji olan Rapunzel sendormu, bir kişinin saçlarını kopardığı, yediği veya yuttuğu psikolojik bir bozukluk olarak tanımlanabilir. İlk olarak 1968 yılında tanımlanan bu durum, adını uzun saçlarıyla tanınan masal karakteri Rapunzel'den alır.
Rapunzel sendromu tanımı, tekrarlayan saç koparma davranışı olarak yapılabilir. Araştırmalar, trikofaji gibi davranış bozukluklarının psikolojik sorunlar da dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklanabileceğini gösterir.
Psikolojik temelli sağlık sorunları anksiyete, stres, depresyon ve kaygı gibi farklı rahatsızlıkların yanı sıra vücuttaki çeşitli dokularda hasar ve tekrarlayan davranışlar şeklinde ortaya çıkabilir.
Psikolojik temelli sağlık sorunlarından kaynaklanabilen bu durum, kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığını bozabilir.
Saç yeme durumu bağırsak bozukluğuna yol açabileceğinden kişinin hem fiziksel hem de ruhsal olarak tedavi edilmesi gerekir.
Uzun saçlar, midenizin parçalaması ve sindirmesi için zor olan pürüzsüz bir yüzeye sahiptir. Aynı zamanda sindirim sisteminde hareket edemez.
Bu, saçın mide boşluğunuza sıkışmasına neden olabilir.
Bu nedenle saç yemek zamanla midenizde saç yumağı oluşmasına neden olabilir.
Saç yumağı, ağırlık ve boyut olarak büyümeye başladıkça yediğiniz yiyecekler ve mide zarından gelen mukus ile bir araya toplanma olasılığı artar.
Sonunda kıl yumağı, mide duvarınızın sınırlarına ulaşır.
Gidecek yeri kalmayan keçeleşmiş kıllar, mide açıklığından dışarı çıkmaya ve ince bağırsağa doğru büyümeye başlayabilir.
RAPUNZEL SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rapunzel sendromu genellikle mide ağrısı, şişkinlik, tokluk hissi, kilo kaybı, mide bulantısı gibi belirtilerle ortaya çıkar. Ayrrıca gastrik çıkışa ve bağırsak tıkanıklığına neden olabilir. Bu gibi durumlar, kişinin sindirim sisteminde rahatsızlığa neden olabilirken bazı ciddi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Rapunzel sendromu’nun yaygın belirtileri şu şekilde sıralanabilir: Mide ağrısı , şişkinlik, tokluk hissi, kilo kaybı, mide bulantısı, düşük kilo ve yoğun kilo alma korkusu, yemeklerden sonra kusma, göğüs kafesinizin altında ağrı veya rahatsızlık hissi, kafa derisinde düzensiz saç dökülmesi , ağız kokusu, kabızlık veya ishal.
RAPUNZEL SENDROMU KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Rapunzel sendromu, kadınlar arasında daha yaygındır. Yaklaşık 10 vakadan 8'inde çocuklar, ergenlik çağındaki kızlar ve 30 yaşın altındaki genç kadınlar arasında görülür. Rapunzel sendromunda erken teşhis zor olabilir. Bunun nedeni herhangi bir belirti göstermeden uzun yıllar devam edebilmesidir. Yutulan kıl yumağı, midede ciddi bir tıkanıklığa neden olacak kadar büyüdüğünde belirtli göstermeye başlar.
RAPUNZEL SENDROMU NEDEN OLUR?
Rapunzel sendromu, büyük bir saç yumağının (trikobezoar) midede takılıp ince bağırsağa uzanması sonucunda meydana gelir.
Rapunzel sendorumu nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte dürtü kontrol bozukluğu olarak bilinir. Bu konuda yapılan araştırmalar genetik yatkınlığın, çevresel faktörlerin ve bazı psikolojik rahatsızlıkların bu duruma yol açabileceğini gösterir.
Rapunzel sendromuna neden olan bazı faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Genetik Faktörler: Aile bireylerinde benzer bozukluklar olan kişilerde görülme riski daha yüksektir.
Psikolojik Faktörler: Duygudurum bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, stres, anksiyete ve depresyon gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıkları olan kişilerde trikofaji gibi davranış bozuklukları gelişebilir. Kişi genellikle farkında olmadan saç yeme davranışında bulunur ve genellikle öncesinde aşırı stres vardır. Kişi bu davranışları genellikle yalnızken yapar ve bu nedenle bu sorunun tespit edilmesi zor olabilir.
RAPUNZEL SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Rapunzel sendromunu teşhis etmek için doktor tarafından bazı görüntüleme testleri istenebilir. Bu testler saç yumağı büyümesinin boyutunu ve ne kadar uzağa ulaştığının anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
Rapunzel sendromu teşhisinde faydalanılan görüntüleme testleri şöyledir: Röntgen, ultrason, BT taraması, floroskopi baryum çalışması, endoskopi.
Rapunzel Sendromu Tedavisi
Rapunzel sendromu genellikle saç topu çok büyüdüğünde ve semptomlara neden olmaya başladığında teşhis edilir. Rapunzel sendromu teşhisi koyulduktan sonra uygulanabilecek tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:
Endoskopi: Doktorunuz endoskopi ile ağzınızdan çıkarmayı deneyebilir. Ancak kıl yumağı çok büyükse ameliyat gerekebilir.
Laparotomi: Karın kısmında bir kesi açılarak biriken saçın çıkartılmasına dayanan bir yöntemdir. Bazı durumlarda komplikasyonlar arasında enfeksiyon ve kesiğin etrafında yara dokusu olabilir.
Laparoskopi: Bu yöntemde karın bölgesinde bozuk para büyüklüğünde bir kesi açılır. Bu yöntemle iyileşme süresi daha kısadır.
Terapi: Doktorunuz ruh sağlığınız üzerinde kontrol sahibi olmanıza yardımcı olmak için ilaçlar da reçete edebilir. Rapunzel sendromu, çeşitli psikolojik problemlerin sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle terapi ile altta yatan neden tespit edilerek tedavi edilmelidir. Doğru teşhis ve tedavi için uzman bir doktora danışmanız önerilir.
Saç yeme davranışı, sindirim sisteminde çeşitli sorunlara neden olabileceğinden erken teşhis, olası komplikasyonların önüne geçebilir. Bu nedenle uzmanın isteği doğrultusunda fizik muayene ve ek görüntüleme yöntemleri uygulanabilir. Bu durumun uzun süre devam etmesi halinde bazı mide rahatsızlıkları ortaya çıkabilir ve bu aşamada cerrahi müdahale gerekebilir.
Ayrıca altta yatan stres, kaygı, endişe, depresyon veya obsesif-kompulsif bozukluk gibi çeşitli psikolojik sorunların ortaya çıktığı durumlarda psikoterapi ve gerekirse ilaç tedavileri uygulanabilir.
