Her yıl bu tarihte; sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel olaylar olmaktadır. 10 Kasım tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar.
1444 - Varna Muharebesi:
Varna Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1444 yılında Haçlı Ordusu'nu mağlup ettiği önemli bir savaştır. Kral I. Ulászló komutasındaki Haçlılar, II. Murat’ın önderliğindeki Osmanlı ordusuna karşı ciddi bir yenilgi almışlardır. Bu zafer, Osmanlı'nın Balkanlar'daki egemenliğini pekiştiren kritik bir dönemeçtir.
1775 - ABD Deniz Piyadeleri Kuruldu:
ABD Deniz Piyadeleri, 1775 yılında kuruldu ve bu askeri birim, ABD'nin denizlerdeki gücünü ve askeri stratejisini önemli ölçüde şekillendirdi. Kuruluşu, Amerikan Devrimi sırasında İngilizlere karşı verilen bağımsızlık mücadelesinin bir parçasıydı. Bugün, ABD Deniz Piyadeleri dünyanın en saygın ve en etkili askeri birimlerinden biridir.
1908 - Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye Kuruldu:
Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye, Zekiye Hanım tarafından 1908 yılında Selanik’te kuruldu ve kız çocuklarının eğitimi için önemli bir adım attı. Bu cemiyet, Osmanlı İmparatorluğu’nda kadın hakları ve eğitimi konusunda önemli bir boşluğu doldurdu. Kız çocuklarının eğitimine katkı sağlamak, Osmanlı'da modernleşme hareketlerinin bir parçasıydı.
1914 - Hicaz-Yemen Savaşı Başladı:
I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ile Britanya İmparatorluğu arasında Hicaz-Yemen cephesinde sıcak çatışmalar başladı. Osmanlı, İngilizlerin Hicaz bölgesindeki etkisini kırmaya çalışırken, aynı zamanda Arap isyanlarıyla mücadele ediyordu. Bu savaş, Osmanlı'nın Orta Doğu'daki egemenliğini zayıflatan ve bölgedeki güç dengelerini değiştiren bir mücadele oldu.
1918 - Darülbedayi'ye İlk Kız Öğrenciler Alındı:
1918'de, İstanbul’daki Darülbedayi (bugünkü İstanbul Şehir Tiyatroları) okuluna ilk kez kız öğrenciler kabul edildi. Bu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu'nda kadınların sanatta yer alması, toplumsal değişim ve modernleşme hareketlerinin önemli bir yansımasıydı. Kadınların tiyatro ve sahne sanatlarına katılımı, Türk kültüründe önemli bir adım olarak kabul edildi.
1922 - VI. Mehmet Vahdettin Son Selamlık Törenine Katıldı:
1922 yılında, Osmanlı Padişahı VI. Mehmet Vahdettin son kez Selamlık törenine katılarak tahtından feragat etti. Saltanatın sona ermesi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına az bir süre kala, Osmanlı yönetiminin sona erdiği bu tören tarihsel bir dönüm noktasıydı. VI. Mehmet Vahdettin, Türkiye'nin yeni rejimi tarafından sürgüne gönderildi.
1922 - Kırklareli'nin Kurtuluşu:
Kırklareli, 10 Kasım 1922’de Yunan işgalinden kurtarıldı ve bu zafer, Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı’nın en önemli anlarından biri oldu. Türk Kuvvetleri, Yunan işgalini sona erdirerek bu stratejik şehri geri aldı. Kırklareli'nin kurtuluşu, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin simgelerinden biri olarak hafızalara kazındı.
1924 - Cumhuriyet Fırkası Kuruldu:
1924'te, Halk Fırkası'ndan istifa eden milletvekilleri yeni bir parti kurmaya karar verdi ve bu partiye "Cumhuriyet Fırkası" adı verildi. Halk Fırkası, adını bu gelişme üzerine Cumhuriyet Halk Fırkası olarak değiştirdi. Cumhuriyet Fırkası, tek parti yönetiminin olduğu dönemde, Türkiye'nin siyasi hayatında bir denetim ve muhalefet işlevi gördü.
1928 - Japonya'nın Yeni İmparatoru Hirohito Taç Giydi:
Michinomiya Hirohito, 1928 yılında Japonya'nın 124. İmparatoru olarak taç giydi ve hükümetin başında 63 yıl boyunca görev yaptı. Hirohito'nun yönetimi, Japonya'nın askeri genişlemesi ve II. Dünya Savaşı'nda Japonya'nın savaşa girmesiyle tarihi açıdan önemli bir dönemi kapsıyordu. Hirohito, savaş sonrası Japonya'nın yeniden yapılanmasında da önemli bir figür oldu.
1938 - Mustafa Kemal Atatürk'ün Vefatı:
Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938'de saat 9:05'te İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda 57 yaşında hayatını kaybetti. Atatürk'ün vefatı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusunun kaybı ile büyük bir ulusal yasın başlangıcıydı. Türkiye, Atatürk'ün mirasına olan bağlılığını her yıl 10 Kasım'da bir dakikalık saygı duruşu ile gösteriyor.
1940 - Walt Disney FBI için Muhbirlik Yapmaya Başladı
Walt Disney, 1940'lı yıllarda, Hollywood'daki komünizm sempatizanlarını tespit etmek amacıyla FBI için muhbirlik yaptı. Disney, Amerikan hükümetine karşı olan kişiler hakkında bilgi verdi ve Hollywood’daki komünizm karşıtı faaliyetlere destek oldu. Bu dönemde, Hollywood’da "kara liste" uygulamaları ve antikomünist histerinin yükseldiği bir dönemdi.
1944 - Arnavutluk’ta Hükümet Değişti:
1944 yılında, Müttefikler Arnavutluk’taki Enver Hoca liderliğindeki komünist hükümeti tanıdı. Bu dönemde Arnavutluk, II. Dünya Savaşı'nın ardından komünist bir rejime geçiş yaptı ve Enver Hoca'nın diktatörlüğü altında Sovyetler Birliği’nin etkisi altına girdi. Arnavutluk, uzun yıllar boyunca komünist bir rejimle yönetildi.
1951 - İlk Doğrudan Telefon Bağlantısı Başladı:
1951 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk kez Atlantik ve Pasifik sahilleri arasında doğrudan telefon bağlantısı hizmeti sağlandı. Bu teknoloji, telefonla uluslararası iletişimi hızlandırarak, küresel iletişimde önemli bir adım attı. O dönemde, telefon bağlantıları çok daha uzun süreli ve maliyetli oluyordu, bu yenilik iletişimi kolaylaştırdı.
1953 - Atatürk'ün Naaşı Anıtkabir’e Nakledildi:
1953 yılında, Atatürk'ün naaşı, görkemli bir törenle Anıtkabir’e nakledildi. Anıtkabir, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün anısını yaşatmak amacıyla yapılan bu anıt mezar, Türk halkı için ulusal bir sembol haline geldi. Atatürk'ün naaşının buraya nakledilmesi, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi ve cumhuriyetin kazanımlarını onurlandırmak için önemli bir anıttır.
1961 - Stalingrad’ın İsmi Volgograd Olarak Değiştirildi:
1961 yılında, Sovyetler Birliği, II. Dünya Savaşı'ndaki Stalingrad Muharebesi'nin anısına şehrin ismini Volgograd olarak değiştirdi. Bu değişiklik, Stalin'e olan saygıyı sona erdiren ve Sovyetler Birliği'nde başlayan "de-Stalinizasyon" sürecinin bir parçasıydı. Volgograd, dünyanın en kanlı savaşlarından birine ev sahipliği yapmış ve bu savaş Sovyet zaferiyle sonuçlanmıştı.
1965 - Çin'de Kültür Devrimi Başladı:
1965 yılında Çin’de, Mao Zedong’un öncülüğünde "Kültür Devrimi" başladı. Bu devrim, Çin’in geleneksel kültürüne, eğitim sistemine ve siyasi yapısına karşı sert bir saldırıydı. Mao’nun kültür devrimi, büyük bir toplumsal kaosa ve birçok insanın zulme uğramasına yol açtı.
1969 - Atatürk'ün 31. Ölüm Yıldönümü Yayını Kesildi:
Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün 31. yıl dönümünde, Sovyetler Birliği yapımı Türkiye'nin Kalbi Ankara belgeseli, TRT'de yayınlanırken aniden kesildi. Yayının kesilmesinin sebebi, "Komünizm propagandası yapılıyor" iddiasıydı. Bu olay, dönemin siyasi atmosferinde basın özgürlüğü ve medya üzerinde uygulanan baskıların bir örneği olarak kayda geçti.
1970 - Sovyet Ay Aracı Lunokhod 1 Fırlatıldı:
Sovyetler Birliği, 1970 yılında Lunokhod 1’i Ay’a göndermek için fırlattı. Lunokhod 1, Dünya dışındaki bir yüzeyde uzaktan kumanda ile hareket ettirilen ilk robotik araç oldu. Bu başarı, Sovyet uzay programının bir parçası olarak Ay keşiflerinde önemli bir kilometre taşıydı.
1975 - Portekiz Angola’ya Bağımsızlık Verdi:
Portekiz, 16. yüzyıldan beri kolonisi olan Angola’ya 1975 yılında bağımsızlık verdi. Bu bağımsızlık mücadelesi, Angola'daki çeşitli grupların uzun yıllar süren çatışmalar ve savaşlarla kazanıldı. Angola'nın bağımsızlığı, Afrika'daki kolonizasyonun sona erdiği ve yeni ulusal kimliklerin inşa edilmeye başlandığı bir dönemi işaret eder.
1980 - Dayanışma Sendikası Yasallaştı:
Polonya'da, işçi hakları ve özgürlük mücadelesi veren Lech Wałęsa liderliğindeki Dayanışma Sendikası, 1980 yılında yasallık kazandı. Sendika, Komünist rejime karşı verdiği mücadeleyle Polonya'da özgürlük ve demokrasi hareketinin öncüsü oldu. Dayanışma, daha sonra Polonya'daki sosyalist hükümeti devirmeye ve demokratik reformları başlatmaya yardımcı oldu.
1981 - Devlet Mezarlığı Hakkında Kanun Yürürlüğe Girdi:
Türkiye'de, 1981 yılında yürürlüğe giren "Devlet Mezarlığı Hakkında Kanun" ile Anıtkabir dışında, Atatürk ve İsmet İnönü dışında kimsenin mezarının devlet mezarlığında yer alamayacağı ilan edildi. Bu kanun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucuları ve onların mirasının korunmasına yönelik önemli bir düzenlemeyi oluşturdu. Kanun, devletin, Cumhuriyet'in kurucularına olan saygısını pekiştiren bir karar oldu.
1988 - Kenan Evren'in Anıtkabir Konuşması:
1988'de Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Atatürk’ün ölüm yıl dönümünde yaptığı konuşmada, "Sen Türk olmakla mutluydun. Türklük seninle daha da mutludur" sözlerini sarf etti. Bu konuşma, Atatürk'ün ve Türk milletinin ortak değerlerini kutlamak ve ülkenin ulusal kimliğine vurgu yapmak amacıyla yapılmıştı.
1989 - Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov İstifa Etti:
1989 yılında, Doğu Avrupa’yı etkisi altına alan demokratikleşme hareketlerinin bir sonucu olarak, Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov görevinden istifa etti. Jivkov’un 35 yıl süren totaliter yönetimi, sosyalizm ve komünizmin sona erdiği bir döneme denk geldi. Bu olay, Sovyetler Birliği ve komünist rejimlerin Doğu Avrupa'da çökmeye başlamasıyla birlikte, Bulgaristan'da demokratik reformların önünü açtı.
2020 - 2020 Dağlık Karabağ Savaşı Sonuçlandı
2020 yılında, Dağlık Karabağ’da Azerbaycan ile Ermenistan arasında 44 gün süren çatışmalar sonrasında bir ateşkes anlaşması imzalandı. Savaş, Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanırken, Ermenistan işgali altındaki Karabağ bölgesi Azerbaycan’a geri verildi. Bu zafer, Azerbaycan için önemli bir toprak kazanımıydı ve bölgedeki etnik çatışmaların daha da derinleşmesine yol açtı.
